En hoe is dat dan, dat werken met Afrikanen? Nou, geef me even de tijd... Ik heb er nog maar met een handvol gewerkt, dus ik moet nog even voordat ik wat zinnigs kan zeggen over dè Afrikaan.
Wat ik wel kan zeggen: ik heb in Zambia al met meer dan 25 ondernemers gewerkt en doorgaans heb ik het enorm naar m'n zin. Een paar factoren helpen daarbij: in Zambia worden er tientallen verschillende talen gesproken en omdat Livingstone een smeltkroes is van stammen en talen blijft er bijna altijd maar één taal over om in een gezelschap elkaar te verstaan: Engels. Dat betekent dat ik me zelden buitengesloten voel. Dat is in andere landen eigenlijk altijd anders: daar zit ik er, als ik in m'n eentje reis, snel voor spek en bonen bij.
En wat me heel blij maakt: de energie en veerkracht bij de mensen waarmee ik werk. Die energie is besmettelijk. Ik heb er niet echt een vinger achter kunnen krijgen hoe ze het hebben gedaan, maar zonder inkomsten of overheidssteun hebben ze allemaal de Covid crisis doorstaan, letterlijk overleefd dus ook.
Een derde factor is humor. Ik heb zelden het gevoel dat een grapje of ironische opmerking doel mist.
Waar we vorige week schik over hadden: Innocent (wie kent hem niet) gaat naar grote ITB reisbeurs in Berlijn. Hij stelde voor dat hij daar de Brandenburger Tor zou gaan ontdekken en die dan de naam Mukuni Tower zou geven, als eerbetoon aan Chief Mukuni, de traditionele leider van het Leya-volk in Zambia. *
Wat me de afgelopen weken enorm is opgevallen is enerzijds de enorme gulheid en hartelijkheid van sommigen, maar daartegenover bij anderen zoveel afgunst en jaloezie. Wat ik dan heel opvallend vind, is dat die jaloezie ver gaat: ook anderen hun succes niet gunnen, terwijl het niks aan je eigen positie verandert (hooguit hou je er een rotgevoel aan over). Jaloezie onder concurrenten, collega's of lovers, daar kan ik me wat bij voorstellen, maar dit?
Het bestaat in Nederland natuurlijk ook, maar ik heb het nooit zo extreem gezien als de afgelopen weken hier. Met Emmanuel had ik het er gisteravond over: hij ervaart die jaloezie soms sterk. Hij introduceerde bij mij de term 'Selfish Ambition.' Ik dacht dat hij zelf die combinatie van woorden maakte, maar wat Googelen bracht aan het licht dat het uit de Bijbel komt. (zelfzuchtige ambitie, toch een gebrekje aan m'n opvoeding). "Anderen het licht in de ogen niet gunnen," wij hebben er ook een heldere uitdrukking voor. De heftigheid ervan die ik hier zie, ken ik uit Nederland niet.
De enorme gulheid en hartelijkheid aan de andere kant kent (ook) geen grenzen, en dan laat ik voor nu de locale sociale ondernemers en NGO's even buiten beschouwing. Daar heb ik het een volgende keer over.
Kijk, als ik voor een touroperator een keer mee ga op een safari, hoort dat erbij. En dat meen ik. Maar deze keer is niks daarvan functioneel, maar krijg ik van een dankbare klant een weekend in een pracht lodge aangeboden, en mag ik zelfs mijn rekening voor eten en drinken niet afrekenen. En dan een safari in het verschiet... En al grappend is de pick up van Lode van de luchthaven ook al geregeld. "Maar wel in ruil voor een pakje stroopwafels!"
Maar verder hou ik er over op, om nog meer jaloezie te vermijden...
* Gelukkig vind je in steeds minder geschiedenisboeken dat "David Livingstone de Mosi oa Tunya watervallen heeft ontdekt (en die ter ere van Koningin Victoria tot Victoria Falls heeft gedoopt.)' Er zijn opgravingen die erop duiden dat er in de prehistorie al mensen in dit gebied woonden. Hoezo, hadden die de watervallen over het hoofd gezien?
Foto: Emmanuel Khwabe, Mukhwatech